IRSD-KHID-RHID

Van Mali tot de Centraal-Afrikaanse Republiek en van Libië tot Mozambique, de militaire aanwezigheid van Rusland groeit op het Afrikaanse continent, onder het waakzame en bezorgde oog van de westerse landen in het algemeen en Europa in het bijzonder. Kijk maar naar de meest recente gebeurtenis: de levering van Russische helikopters en wapens aan Mali, kort na de aankondiging van de Franse president Emmanuel Macron op 10 juni 2021 dat de Franse aanwezigheid in Mali “grondig hervormd” zou worden, met name door een deel van de troepen van operatie Barkhane terug te trekken. De Chinese aanwezigheid is weliswaar van oudere datum, maar heeft zich de afgelopen twintig jaar verdiept en gediversifieerd, gaande van het handelskader van het “Belt and Road Initiative” (BRI) tot de financiering of uitvoering van infrastructuurprojecten in Madagaskar, Kenia of Ethiopië, om nog maar te zwijgen van de winningssectoren en de levering van grondstoffen (ertsen en koolwaterstoffen). Het Russische en Chinese activisme beperkt zich echter niet tot economische en commerciële belangen; beide landen geven duidelijk blijk van hun wens zich te profileren als alternatieven voor de westerse landen en nemen steeds meer diplomatieke initiatieven, onder meer via “vaccindiplomatie”, om hun invloed te vestigen en hun macht op het continent opnieuw te bevestigen.

Met de steun van “nieuwe” actoren zoals Rusland en China hebben de Afrikaanse staten dus de mogelijkheid om hun nationale beleid (opnieuw) te bevestigen en/of opnieuw vorm te geven. Maar wat zijn de werkelijke beweegredenen van Moskou en Peking in Sub-Saharaans Afrika? In hoeverre verschilt het recente Russische activisme van eerdere diplomatieke opmarsen in de regio? Kunnen er coherente strategieën worden onderscheiden zowel aan Chinese als aan Russische zijde? Ten slotte, hoe verwelkomen de landen in Sub-Saharaans Afrika de Russische en Chinese initiatieven, en wat impliceren deze initiatieven voor de Europese Unie?

Om deze nieuwe politieke en veiligheidsdynamieken in de regio en de gevolgen ervan voor Europa te beoordelen, hebben we het genoegen dhr. Stanislav Secrieru, analist aan het Instituut voor veiligheidsstudies van de Europese Unie (EUISS) en specialist in het Russische buitenlands en veiligheidsbeleid in het post-Sovjettijdperk, en dhr. Padraig Carmody, hoogleraar aan het Trinity College in Dublin, waar hij doceert over de politieke economie van de globalisering in Afrika, te verwelkomen.